โรคปอดอักเสบจากเชื้อนิวโมซิสติส จิโรเวซิไอ หรือ พีซีพี (อังกฤษ: pneumocystis jirovecii pneumonia, pneumocystis pneumonia, pneumocystosis, PCP) เป็นโรคปอดบวมอย่างหนึ่งที่เกิดจากเชื้อราลักษณะคล้ายยีสต์ชื่อ นิวโมซิสติส จิโรเวซิไอ (Pneumocystis jirovecii) เชื้อนี้เป็นเชื้อพบเฉพาะมนุษย์ ไม่ติดในสัตว์ ในขณะที่สปีชีส์อื่นของ Pneumocystis สามารถพบเป็นปรสิตในสัตว์ได้ (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเท่านั้น) แต่ไม่พบติดเชื้อในมนุษย์[1]เชื้อนี้พบได้ทั่วไปในปอดของคนปกติ แต่จะเป็นแหล่งทำให้เกิดการติดเชื้อฉวยโอกาสในผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันต่ำกว่าปกติ โรคพีซีพีนี้พบบ่อยในผู้ป่วยโรคมะเร็ง โรคเอดส์ และผู้ป่วยที่ใช้ยาที่ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันเชื้อก่อโรคของโรคนี้เป็นที่รู้จักในชื่อ P. jiroveci หรือ P. jirovecii ชื่อเดิมของเชื้อคือ Pneumocystis carinii ซึ่งเป็นชื่อที่ไม่ถูกต้องสำหรับสายพันธุ์ที่พบในมนุษย์ แต่ยังเป็นชื่อที่นิยมใช้เรียกอยู่ ทำให้โรคนี้เป็นที่รู้จักในชื่อต่างๆ ได้แก่ Pneumocystis pneumonia (PCP) , Pneumocystis jiroveci[i] pneumonia และ Pneumocystis carinii pneumonia.[2][3][4]Pneumocystis เป็นจีนัสหนึ่งของเชื้อราชนิดเซลล์เดียวที่พบในทางเดินหายใจของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิดรวมทั้งมนุษย์ มีความแตกต่างทางพันธุกรรมอย่างมากในสมาชิกของจีนัสต่างๆ ที่ทำให้มีความจำเพาะต่อโฮสต์แตกต่างกัน เชื้อนี้ได้รับการอธิบายครั้งแรกในปี ค.ศ. 1909 โดย Chagas และหลักจากนั้นโดย Delanöes ซึ่งได้ตั้งชื่อเชื้อนี้เพื่อเป็นเกียรติแก่ Dr. Carini ที่ได้แยกเชื้อนี้จากหนูที่ติดเชื้อ หลายปีต่อมา Dr. Otto Jirovec และคณะได้แยกเชื้อนี้ได้จากมนุษย์ เชื้อที่ก่อโรคพีซีพีจึงได้รับการตั้งชื่อตามเขาเชื้อ Pneumocystis ได้รับความสนใจครั้งแรกหลังจากถูกพบเป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคปอดอักเสบของเนื้อปอด (interstitial pneumonia) ในยุโรปตอนกลางและทางตะวันออกในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ของทารกที่ขาดสารอาหารอย่างมากและทารกคลอดก่อนกำหนด ก่อนทศวรรษ 1980 มีรายงานผู้ป่วยพีซีพีในสหรัฐอเมริกาน้อยกว่า 100 รายต่อปี โดยพบในผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องเช่นผู้ป่วยโรคมะเร็งที่รับการรักษาด้วยเคมีบำบัดหรือผู้ป่วยรับการผ่าตัดปลูกถ่ายอวัยวะที่ต้องกินยากดภูมิคุ้มกัน ในปี ค.ศ. 1981 Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ได้รายงานโรคพีซีพีในชายรักร่วมเพศ 5 คนที่มีสุขภาพดีมาตลอด ในอเมริกา บริเวณลอสแอนเจลิสปัจจุบัน P. jirovecii เป็นหนึ่งในเชื้อก่อโรคที่ทำให้เกิดการติดเชื้อฉวยโอกาสที่มีความรุนแรงถึงเสียชีวิตได้ในผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวีทั่วโลก ช่วงสิบปีแรกหลังจากมีการระบาดทั่วของเชื้อเอชไอวีมีรายงานโรคพีซีพีกว่า 100,000 รายในสหรัฐอเมริกา เฉพาะในผู้ป่วยที่ไม่มีคำอธิบายอื่นสำหรับภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง